نقشه زمینشناسی استان تهران
استان تهران در حاشیه جنوبی رشتهکوههای البرز مرکزی و در منطقهای با ساختار زمینساختی فعال قرار دارد. این منطقه شامل ترکیبی از سنگهای آذرین، رسوبی و دگرگونی با قدمتهای مختلف است که عمدتاً مربوط به دورههای زمینشناسی پالئوزوئیک تا کواترنری میشوند. ساختارهای زمینشناسی مانند چینخوردگیها، گسلها و دگرشیبیها نقش مهمی در شکلگیری چشمانداز طبیعی استان دارند. زمینشناسی متنوع استان علاوه بر تأثیرگذاری بر منابع آب زیرزمینی، مخاطراتی نظیر فرونشست و زلزله را نیز به دنبال داشته است که در برنامهریزی شهری و عمرانی حائز اهمیت است.
لینک دانلود نقشه زمین شناسی استان تهران
نقشه راههای استان تهران
به دلیل موقعیت جغرافیایی و مرکزی استان تهران، این منطقه بهعنوان گره اصلی شبکه حملونقل کشور شناخته میشود. راههای ارتباطی اصلی کشور از جمله بزرگراهها، راهآهن و جادههای بینشهری، تهران را به استانهای شمالی، غربی، شرقی و جنوبی متصل میکنند. بزرگراههایی نظیر تهران–کرج، تهران–قم، و تهران–فیروزکوه از جمله شریانهای کلیدی استان هستند. با توجه به کوهستانی بودن نواحی شمالی، ساخت جادهها در این مناطق نیازمند زیرساختهای خاصی مانند تونل، پل و دیوارههای نگهبان است. در مقابل، دشتهای جنوبی استان شرایط مناسبتری برای گسترش آزادراهها و حملونقل سنگین فراهم کردهاند. با وجود توسعه زیاد، ترافیک سنگین، کمبود مسیرهای جایگزین و فرسودگی بخشی از جادهها، همچنان از چالشهای حملونقل استان محسوب میشوند.
لینک دانلود نقشه راه های استان تهران
نقشه گسلهای استان تهران
استان تهران بهویژه در بخشهای شمالی خود، در معرض خطر گسلهای فعال قرار دارد که از مهمترین آنها میتوان به گسل شمال تهران، گسل مشا–فشم، گسل ری و گسل کهریزک اشاره کرد. گسل شمال تهران به طول حدود ۹۰ کیلومتر از مهمترین و خطرناکترین گسلهای استان بهشمار میرود که توانایی ایجاد زمینلرزههای شدید دارد. گسل ری نیز در جنوب استان واقع شده و یکی از عوامل زلزلهخیز در مناطق جنوبی و مرکزی تهران است. شناسایی، پایش و لحاظ کردن موقعیت این گسلها در توسعه شهری، احداث ساختمانها و زیرساختهای حیاتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
لینک دانلود نقشه گسل های استان تهران
نقشه رودخانههای استان تهران
رودخانههای متعددی در استان تهران جریان دارند که بیشتر آنها از ارتفاعات البرز سرچشمه میگیرند و به دشتهای جنوبی استان سرازیر میشوند. رودخانه جاجرود، رودخانه کرج، رودخانه کن و رودخانه حبلهرود از مهمترین آنها هستند. رودخانه جاجرود که از ارتفاعات شمال شرقی سرچشمه میگیرد، نقش مهمی در تأمین آب شرب شرق تهران دارد و سد لتیان بر روی آن احداث شده است. رودخانه کرج نیز با سد امیرکبیر، بخشی از آب تهران و استان البرز را تأمین میکند. با این حال، افزایش ساختوساز، برداشت بیرویه آب، و ورود فاضلاب باعث کاهش کیفیت و کمیت آب رودخانهها شده و آنها را در معرض آلودگی قرار داده است.
لینک دانلود نقشه رودخانه های استان تهران
نقشه کاربری اراضی استان تهران
کاربری اراضی استان تهران در دهههای اخیر به شدت دگرگون شده است. رشد سریع جمعیت و گسترش شهرنشینی، موجب تبدیل بسیاری از اراضی کشاورزی و باغی به مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. در مناطق جنوبی استان، بهویژه در حاشیه شهر تهران، توسعه شهرکهای صنعتی، مجتمعهای مسکونی و زیرساختهای حملونقل، بخش زیادی از اراضی سابقاً زراعی را تحت تأثیر قرار داده است. در نواحی شمالی، اراضی شیبدار و کوهستانی که عمدتاً به مراتع، باغها و مناطق حفاظتشده تعلق دارند، در معرض ساختوسازهای غیرمجاز قرار گرفتهاند. این تغییرات کاربری علاوه بر تهدید منابع طبیعی، خطرات زیستمحیطی مانند سیل، فرسایش خاک و کاهش کیفیت هوا را افزایش داده است.
لینک دانلود نقشه رودخانه های استان تهران
نقشه توپوگرافی استان تهران
توپوگرافی استان تهران به طور عمده شامل دو بخش کوهستانی در شمال و دشتهای هموار در جنوب است. در بخش شمالی، ارتفاعات البرز مرکزی با قلههای شاخصی مانند دماوند (۵۶۱۰ متر) و توچال (۳۹۶۴ متر) قرار دارند که شرایط آبوهوایی سردتر و بارش بیشتر را ایجاد کردهاند. این مناطق با شیبهای تند، درههای عمیق و پوشش گیاهی کوهستانی مشخص میشوند. در مقابل، دشتهای جنوبی استان شامل مناطقی مانند شهرری، ورامین و اسلامشهر دارای زمینهای نسبتاً هموار، ارتفاع پایینتر و اقلیم گرمتر هستند. این تفاوت توپوگرافی تأثیر مستقیمی بر نوع کاربری زمین، تراکم جمعیت و نوع زیرساختها دارد.
لینک دانلود نقشه توپوگرافی استان تهران
نقشه جمعیت استان تهران
جمعیت استان تهران بر اساس آخرین برآوردها بیش از ۱۳ میلیون نفر است که بخش عمده آن در شهر تهران متمرکز شده است. رشد سریع جمعیت ناشی از مهاجرت از استانهای دیگر، به دلایل اشتغال، تحصیل و خدمات بهتر، باعث تراکم بیش از حد جمعیت در پایتخت شده است. این تراکم موجب بروز مشکلاتی همچون کمبود خدمات شهری، افزایش قیمت مسکن، آلودگی هوا و ترافیک سنگین شده است. حومهنشینی نیز با سرعت زیادی در حال گسترش است، بهطوریکه شهرهای اطراف مانند پردیس، پرند، اسلامشهر و شهریار به مناطق سکونتی پرجمعیت تبدیل شدهاند.
لینک دانلود نقشه جمعیت شهری و روستایی استان تهران
نقشه تقسیمات سیاسی استان تهران
استان تهران از نظر تقسیمات سیاسی به ۱۶ شهرستان تقسیم شده است که هرکدام شامل بخشها، شهرها و دهستانهای مختلفی هستند. مهمترین شهرستان استان، شهرستان تهران است که بهعنوان مرکز استان و پایتخت کشور، دارای تراکم بالای ادارات، سازمانها و جمعیت میباشد. شهرستانهای دیگر نظیر ری، شمیرانات، اسلامشهر، شهریار، دماوند، پاکدشت و فیروزکوه نیز نقش مهمی در تأمین نیروی کار، خدمات جانبی و پشتیبانی پایتخت دارند. اگرچه هدف از تقسیمات سیاسی، توزیع عادلانه منابع و تمرکززدایی بوده است، اما همچنان تمرکز اصلی خدمات و امکانات در شهر تهران باقی مانده و این موضوع موجب نابرابریهای توسعهای میان شهرستانها شده است.
لینک دانلود نقشه تقسیمات سیاسی استان تهران
همچنین سایر نقشه های استان تهران در لینک زیر قابل دانلود است.